پردازش سیگنال‌های حیاتی

1. کاهش ابعاد برای سامانه‌ی واسط مغز-رایانه‌ی مبتنی بر تصور حرکتی با استفاده از کاهش کرون، تبدیل فوریه‌ روی گراف و تکامل تفاضلی

محمد داود خلیلی؛ وحید ابوطالبی؛ حمید سعیدی سورک

دوره 16، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 31-40

چکیده

  مغز انسان جزو شبکه‌های پیچیده و ناهمگن محسوب می‌شود و سیگنال‌های مغز حاوی اطلاعات زیادی هستند، از این رو محققان این حوزه همواره درصدد یافتن راه‌حل‌هایی مناسب برای انتخاب ویژگی‌های معنادار و کاهش بعد مناسب این اطلاعات هستند تا به طبقه‌بندی بهتر منجر گردد. دو مورد از ابزارهای نوین برای پردازش سیگنال‌های مغزی، پردازش سیگنال روی ...  بیشتر مغز انسان جزو شبکه‌های پیچیده و ناهمگن محسوب می‌شود و سیگنال‌های مغز حاوی اطلاعات زیادی هستند، از این رو محققان این حوزه همواره درصدد یافتن راه‌حل‌هایی مناسب برای انتخاب ویژگی‌های معنادار و کاهش بعد مناسب این اطلاعات هستند تا به طبقه‌بندی بهتر منجر گردد. دو مورد از ابزارهای نوین برای پردازش سیگنال‌های مغزی، پردازش سیگنال روی گراف (GSP) و روش‌های فراابتکاری و تکاملی هستند. در روش پیشنهادی این مقاله، دو ساختار هندسی و ترکیبی برای گراف مغز در نظر گرفته شده که در ساختار ترکیبی، وزن یال‌ها، ترکیب وزن‌دار دو معیار فاصله‌ی هندسی و همبستگی است. به منظور کاهش بعد گرافی، از معیار درجه‌ی وزن‌دار و ترکیب روش کاهش کرون با تبدیل فوریه‌ روی گراف (KG) استفاده شده تا به نحو مناسبی اطلاعات تمام رئوس گراف در رئوس منتخب حفظ گردد. استخراج ویژگی توسط تخمین لدویت-وولف و روش نگاشت فضای مماسی انجام شده و برای کاهش بعد ویژگی‌های مستخرج، از روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) و انتخاب ویژگی بر اساس تکامل تفاضلی (DE) استفاده شده است. ویژگی‌های منتخب به چندین طبقه‌بندی‌کننده‎ی معروف حوزه‌ی یادگیری ماشین داده شده‌اند‌. برای ارزیابی عملکرد روش پیشنهادی، از دادگان IV-a مسابقات III-BCI بهره‌گیری شده است. نتایج نشان می‌دهد که میانگین صحت طبقه‌بندی روش پیشنهادی KG-PCA با طبقه‌بندهای ماشین بردار پشتیبان با تابع پایه شعاعی (SVM-RBF) و درخت تصمیم (DT)، در گراف ساختاری و گراف ساختاری-عملکردی، نسبت به روش‌ G-PCA در مطالعات پیشین، بالاتر بوده و طبقه‌بند DT به میانگین درصد صحت 17/1 15 ±/91 دست‌یافته است. همچنین طبق نتایج به‌ دست‌آمده، عملکرد روش پیشنهادی KG-DE در مقایسه با KG-PCA نیز بهتر بوده و در بهترین حالت، متوسط درصد صحت طبقه‌بند SVM-RBF برابر با 27/1 50 ±/95 به‌دست آمده است.

---

• مشاهده مقاله

پردازش سیگنال‌های حیاتی

2. بازنمایی ارتباطات عملکردی نواحی مغزی از روی سیگنال‌ EEG برای بررسی تمایز در الگوهای زمانی رویدادهای تصویری

طاهره طالعی؛ علی مطیع نصرآبادی

دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 361-370

چکیده

  برای برقراری ارتباط با محیط زندگی که همیشه در حال تغییر‌است، مغز مدام نیاز به تولید و به -روز‌رسانی انتظارات مربوط به رویدادهای پیش‌رو و تخمین آن برای پاسخ‌های حسی و حرکتی عصبی متناظر با آن را دارد. هدف از این مطالعه بررسی ارتباطات در درک‌ زمان در دو حالت -قابل‌پیش‌بینی و غیر‌قابل‌پیش‌بینی است. داده‌های مورد نیاز پژوهش از سیگنال‌های‌EEG‌ ...  بیشتر برای برقراری ارتباط با محیط زندگی که همیشه در حال تغییر‌است، مغز مدام نیاز به تولید و به -روز‌رسانی انتظارات مربوط به رویدادهای پیش‌رو و تخمین آن برای پاسخ‌های حسی و حرکتی عصبی متناظر با آن را دارد. هدف از این مطالعه بررسی ارتباطات در درک‌ زمان در دو حالت -قابل‌پیش‌بینی و غیر‌قابل‌پیش‌بینی است. داده‌های مورد نیاز پژوهش از سیگنال‌های‌EEG‌ ثبت‌شده از پایگاه داده موجود که ‌شامل آزمایشی بر روی29 فرد سالم در دو حالت قابل‌پیش‌بینی و غیرقابل‌پیش‌بینی و در4تأخیر83، 150، 400، 800 میلی‌ثانیه برای هر فرد انجام شده، می‌باشد. به منظور تخمین ارتباط‌عملکردی از روی سیگنال‌های مغزی از روش شاخص‌تأخیر‌فاز(PLI) استفاده‌شده‌است. این روش برای آشکارسازی درک ‌زمان در دو حالت‌ رویدادهای‌ قابل‌پیش‌بینی و غیرقابل‌پیش‌بینی استفاده‌شده‌است. ابتدا به مقایسه 4تأخیر در هر حالت پرداخته‌شده‌است که نشان‌داد، بیشتر تمایز در باندهای گاما، بتا و تتا بوده‌است. همچنین تفاوت‌معنادار بین تأخیرها در حالت‌‌پیش‌بینی نسبت به‌حالت غیرقابل‌پیش‌بینی بیشتر‌بوده‌است. سپس به بررسی اختلافات بین دو حالت در هر تأخیر پرداخته‌شده‌است. نتایج، اختلاف‌معنادار در همه‌ی‌تأخیرها را نشان‌داده‌است. باندآلفا درحالت ‌غیر‌قابل‌پیش‌بینی در تأخیر400میلی‌ثانیه تعداد ارتباطات بین نواحی‌پس‌سری ‌و‌ گیجگاهی بیشتر و قوی‌تر ‌شده‌است و همچنین میانگین ارتباطات غیرقابل‌پیش‌بینی از ‌پیش‌بینی بیشتربوده‌است. بانددلتا در تأخیرهای150، 400و800میلی‌ثانیه ارتباط بین نواحی‌مرکزی ‌و -پیشانی وجود‌داشته‌است درحالیکه در تأخیر83میلی‌ثانیه ارتباط‌قوی بین نواحی‌مرکزی ‌و -جلوپیشانی بوده‌است. نیمکره‌راست جلوپیشانی در درک زمان مهم است. در طولانی‌ترین تأخیر(800 میلی‌ثانیه) ارتباطات باندهای دلتا، تتا و بتا در هر دو حالت نسبت به بقیه تأخیرها کاهش‌یافت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.58 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

3. چهارچوب مدل پایه ی بیزی بهبود یافته برای پردازش ECG در محیط‌های غیر ایستا

حامد داننده حصار؛ امین داننده حصار

دوره 15، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 231-240

چکیده

  فیلتر کالمن گسترش‌یافته (EKF) نوعی چهارچوب بیزی غیرخطی شناخته‌شده است که تاکنون در زمینه‌های مختلف پردازش ECG بکار گرفته‌شده است. بااین‌حال، عملکرد این فیلتر در حذف نویزهای غیر ایستا همانند آرتیفکت‌ ماهیچه (MA) چندان رضایت‌بخش نیست. در این مقاله با ارائه‌ی یک مدل دینامیک ECG (EDM) اصلاح‌شده و یک فرمولاسیون جدید برای پیاده‌سازی EKF، عملکرد ...  بیشتر فیلتر کالمن گسترش‌یافته (EKF) نوعی چهارچوب بیزی غیرخطی شناخته‌شده است که تاکنون در زمینه‌های مختلف پردازش ECG بکار گرفته‌شده است. بااین‌حال، عملکرد این فیلتر در حذف نویزهای غیر ایستا همانند آرتیفکت‌ ماهیچه (MA) چندان رضایت‌بخش نیست. در این مقاله با ارائه‌ی یک مدل دینامیک ECG (EDM) اصلاح‌شده و یک فرمولاسیون جدید برای پیاده‌سازی EKF، عملکرد آن در محیط‌های غیر ایستا بهبود داده‌شده است . در EDM جدید، مدل اندازه‌گیری طوری اصلاح‌شده که علاوه بر نویزهای گوسی، نویزهای غیر ایستای غیر گوسی را نیز در نظر بگیرد. همچنین، فرمولاسیون پیشنهادی در این مقاله برای الگوریتم EKF آن را قادر می‌سازد تا عملکرد بهتری نسبت به EKF استاندارد در حذف نویزهای غیر ایستا داشته باشد. فیلتر پیشنهادی مشخصات بالینی سیگنال‌های ECG را نیز بهتر از EKF استاندارد حفظ می‌کند. به‌منظور نمایش اثربخشی الگوریتم EKF پیشنهادی، عملکرد نویز زدایی آن روی سیگنال‌های مستخرج از پایگاه داده‌ی ریتم سینوس نرمال MIT-BIH (NSRDB) در حضور دو نوع نویز غیر ایستای مختلف (نویز صورتی مصنوعی و نویز آرتیفکت ماهیچه واقعی) ارزیابی شد. نتایج ارزیابی‌ها نشان دادند که از منظر معیارهای بهبود SNR و MSEWPRD، چهارچوب EKF پیشنهادی در این مقاله عملکرد بهتری نسبت به چهارچوب EKF استاندارد در محیط‌های غیر ایستا دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.03 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

4. فشرده‌سازی سیگنال‌های صوتی قلب نمونه‌برداری شده با نرخ بالا مبتنی بر نمونه‌کاهی و انطباق الگو

هادی گرایلو

دوره 15، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 251-260

چکیده

  امروزه، قلب‌شنوایی یکی از راههای مهم و موثر در پایش بیماریهای قلبی است. با پیشرفت تکنولوژی و تسهیل انجام دورمراقبتی از یک سو، و افزایش نیاز به ضبط باکیفیت و طولانی‌مدتِ سیگنال صوتی قلب (PCG) از سوی دیگر، حجم داده‌های تولید شده افزایش پیدا کرده و بنابراین، ذخیره‌سازی و انتقال این سیگنال‌ها با مشکل روبه‌رو شده است؛ این امر به نوبه‌ی ...  بیشتر امروزه، قلب‌شنوایی یکی از راههای مهم و موثر در پایش بیماریهای قلبی است. با پیشرفت تکنولوژی و تسهیل انجام دورمراقبتی از یک سو، و افزایش نیاز به ضبط باکیفیت و طولانی‌مدتِ سیگنال صوتی قلب (PCG) از سوی دیگر، حجم داده‌های تولید شده افزایش پیدا کرده و بنابراین، ذخیره‌سازی و انتقال این سیگنال‌ها با مشکل روبه‌رو شده است؛ این امر به نوبه‌ی خود، اهمیت و ضرورت استفاده از روش‌های کارآمد فشرده‌سازی این نوع سیگنالها را نشان می‌دهد. این روش‌ها باید میزان فشرده‌سازی بالا داشته و در عین حال، کیفیت سیگنال و اطلاعات کلینیکی مهم را تا حد ممکن حفظ کنند.در این مقاله یک روش فشرده‌سازی بااتلاف برای سیگنالهای PCG که با نرخ نمونه‌برداری نسبتا بالا ضبط شده‌اند، پیشنهاد شده است طوری که قادر به کنترل نسبی کیفیت سیگنال فشرده‌شده باشد. این روش مبتنی بر دو فن «نمونه‌کاهی دومرحله‌ای» و «انطباق الگو» است. فن پیشنهادی نمونه‌کاهی دومرحله‌ای موجب افزایش میزان فشرده‌سازی و کاهش حجم محاسبات می‌شود. فن انطباق الگو قادر به کاهش تزاید بین-دوره‌ای و بنابراین، افزایش میزان فشرده‌سازی است. نتایج شبیه‌سازی روش پیشنهادی روی دو پایگاه داده دانشگاه میشیگان و دانشگاه واشنگتن نشان می‌دهد که نمونه‌کاهی دومرحله‌ای و انطباق الگو سهم زیادی در افزایش میزان فشرده‌سازی دارند. کارایی روش پیشنهادی بر طبق معیارهای PRD و CR ارزیابی و با نتایج چند روش موجود مقایسه شد. در این ارزیابی، به ازاء محدوده‌ی PRD≤5%، مقدار CR برای پایگاه دانشگاه میشیگان بین 2500 تا 3900 و برای پایگاه دانشگاه واشنگتن بین 2500 تا 4125 حاصل شد. همچنین نتایج حاصل از اعمال روش پیشنهادی روی پایگاه داده‌ی پاسکال نشان داد کارایی روش پیشنهادی تا حد زیادی به کیفیت و یکنواختی سیگنال‌های PCG ورودی بستگی دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.99 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

5. تفکیک افراد سالم و ADHD در دوران کودکی و بزرگسالی با استفاده از فضای فاز EEG مرتب شده توسط قطعات پوانکاره شعاعی

بهناز شیخ الاسلامی؛ قاسم صادقی بجستانی؛ رضا یعقوبی کریموی؛ ریحانه ظریفیان

دوره 15، شماره 1 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 21-30

چکیده

  اختلال کم‌توجهی/بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رشدی عصبی است که می‌تواند در افراد با سنین مختلف در جامعه، به‌خصوص گروه کودکان ایجاد شود و سبب تغییر در رفتار آنها شود. مطالعات گذشته اغلب بر روی پردازش های حوزه فرکانسی و یا جنبه‌های دینامیک غیر خطی سیگنال‌های EEG از قبیل بعد همبستگی، بعد فرکتال، نمای لیاپانوف، آنتروپی و نرخ بازگشت فرایندهای ...  بیشتر اختلال کم‌توجهی/بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رشدی عصبی است که می‌تواند در افراد با سنین مختلف در جامعه، به‌خصوص گروه کودکان ایجاد شود و سبب تغییر در رفتار آنها شود. مطالعات گذشته اغلب بر روی پردازش های حوزه فرکانسی و یا جنبه‌های دینامیک غیر خطی سیگنال‌های EEG از قبیل بعد همبستگی، بعد فرکتال، نمای لیاپانوف، آنتروپی و نرخ بازگشت فرایندهای مغزی برای تفکیک افراد مبتلا به ADHD متمرکز بوده‌اند. در این مطالعه ما با استفاده از قطاع های شعاعی پوانکاره در فضای فاز سیگنال های EEG افراد مبتلا به ADHD و افراد سالم در دو گروه خردسالان و بزرگسالان و مرتب سازی این فضا و همچنین استخراج ویژگی های هندسی مختلف، دیدگاه متفاوتی از میزان پیچیدگی فعالیت های مغزی و سطح پویایی افراد مبتلا به ADHD در مقایسه با افراد سالم را ارائه می‎کنیم و به ارزیابی حجم بستر نوسان سیگنال EEG می‌پردازیم. در نهایت ما با ارزیابی ویژگی های استخراج شده و استفاده از الگوریتم SFS بر مبنای طبقه بندی کننده RBF-SVM توانستیم به تفکیک افراد مبتلا به ADHD از افراد سالم در دو گروه خردسالان و بزرگسالان، به ترتیب با صحت (2/04±93/20) و (1/13±95/60) دست یابیم. نتایج این تحقیق نشان داد حجم بستر نوسان سیگنال EEG افراد مبتلا به ADHD نسبت به افراد سالم به‌طور قابل توجهی بیشتر بوده است که این موضوع بیانگر افزایش میزان پویایی و در نتیجه کاهش میزان پیچیدگی فعالیت های مغزی در این افراد است. همچنین در این پژوهش مشخص شد افزایش حجم بستر نوسان سیگنال‌های EEG در کودکان نسبت به بزگسالان بیشتر است که این موضوع نشان‌دهنده افزایش سطح پویایی کودکان نسبت به بزرگسالان می‌باشد. بنابراین می‌توان ADHD و سن را دو عامل مهم در افزایش حجم بستر نوسان سیگنال EEG معرفی کرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.7 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

6. تنک‌سازی رگرسیون PLS با استفاده از نرم-2 ضرایب وزن‌دار: کاربرد در حل مساله‌ی بازشناسی احساسات

عارف عینی‌زاده؛ سپیده حاجی‌پور

دوره 14، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 221-233

چکیده

  سیگنال الکتریکی مغز به دلیل سهولت در ثبت، غیرتهاجمی بودن و دقت بالا کاربرد بسیار گسترده‌ای در حوزه‌های کلینیکی و تحقیقات دانشگاهی پیدا کرده است که از آن جمله می‌توان به بازشناسی احساس از روی سیگنال الکتریکی مغز اشاره کرد. برای مشخص کردن نوع احساس برانگیخته عموما از دو معیار خوشایندی و انگیختگی استفاده شده که به ترتیب میزان مثبت ...  بیشتر سیگنال الکتریکی مغز به دلیل سهولت در ثبت، غیرتهاجمی بودن و دقت بالا کاربرد بسیار گسترده‌ای در حوزه‌های کلینیکی و تحقیقات دانشگاهی پیدا کرده است که از آن جمله می‌توان به بازشناسی احساس از روی سیگنال الکتریکی مغز اشاره کرد. برای مشخص کردن نوع احساس برانگیخته عموما از دو معیار خوشایندی و انگیختگی استفاده شده که به ترتیب میزان مثبت یا منفی بودن و میزان برون‌فکنی یا هیجان ایجاد شده را برای یک احساس خاص مشخص می‌نمایند. اهمیت احساس با توجه به عکس­العمل­های ناشی از این پدیده در انجام وظایف روزانه به خصوص در فعالیت­هایی که به دقت و تمرکز نیاز دارند مشخص می­شود. در مساله‌ی بازشناسی احساس ابتدا احساسات مختلف با استفاده از محرک‌های حسی مناسب برای سوژه‌های مورد بررسی ایجاد شده و سیگنال‌های مغزی متناظر با هر تحریک ثبت می‌شود. دو مرحله‌ی پردازش اصلی در حل مساله‌ی بازشناسی احساسات، استخراج ویژگی‌های مناسب و استفاده از طبقه‌بندها یا رگرسیون‌های مناسب است. در پژوهش‌های پیشین محرک‌های مختلف بینایی و شنوایی مورد استفاده قرار گرفته و ویژگی‌ها و طبقه‌بندهای متنوع خطی و غیرخطی بررسی شده است. هدف این مقاله بهبود الگوریتم­های رگرسیون خطی برای تخمین بهتر معیارهای بازشناسی احساسات انسانی است. بدین منظور یک الگوریتم جدید ارائه شده است که از تنک بودن بردار ترکیب در کنار تابع هزینه‌ی رگرسیون خطی استفاده می‌کند. کارایی الگوریتم‌ ارائه شده روی داده‌های ساختگی مورد بررسی قرار گرفته و برتری آن نسبت به الگوریتم‌های رگرسیون خطی PLS، LASSO، SOPLS و Ridge نشان داده شده است. هم‌چنین برای اعمال الگوریتم‌ ارائه شده روی داده‌های EEG مربوط به بازشناسی احساسات از مجموعه‌ی دادگان DEAP استفاده شده و ویژگی ضرایب مدل AR از سیگنال‌های EEG استخراج شده است. نتایج به دست آمده از الگوریتم‌ پیشنهادی با نتایج سایر الگوریتم‌ها مقایسه شده‌ است که در مجموع برتری نسبی الگوریتم ارائه شده را نشان می‌دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.11 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

7. بررسی ارتباطات عمل‌کردی غیرخطی با استفاده از نظریه‌ی گراف و داده‌های تصویربرداری تشدید مغناطیسی عمل‌کردی حالت استراحت در بیماری آلزایمر

حسام احمدی؛ عمادالدین فاطمی‌زاده؛ علی مطیع نصرآبادی

دوره 14، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 235-249

چکیده

  تصویربرداری تشدید مغناطیسی عمل‌کردی روشی غیرتهاجمی برای بررسی عمل‌کرد مغز از طریق نوسانات فرکانس پایین سیگنال­های وابسته به سطح اکسیژن خون می­باشد. آنالیز عمل‌کردی شبکه‌های مغزی بر پایه‌ی سری­های زمانی تصویربرداری تشدید مغناطیسی عمل‌کردی معمولا با استفاده از محاسبه‌ی ضریب همبستگی پیرسون بین نواحی مختلف مغز انجام می­شود. ...  بیشتر تصویربرداری تشدید مغناطیسی عمل‌کردی روشی غیرتهاجمی برای بررسی عمل‌کرد مغز از طریق نوسانات فرکانس پایین سیگنال­های وابسته به سطح اکسیژن خون می­باشد. آنالیز عمل‌کردی شبکه‌های مغزی بر پایه‌ی سری­های زمانی تصویربرداری تشدید مغناطیسی عمل‌کردی معمولا با استفاده از محاسبه‌ی ضریب همبستگی پیرسون بین نواحی مختلف مغز انجام می­شود. از آن‌جا که همبستگی پیرسون ارتباطات خطی را آشکار ساخته و در مورد همبستگی­های غیرخطی محدودیت دارد، در این تحقیق با استفاده از روش کرنل ارتباطات عمل‌کردی غیرخطی در داده­های تصویربرداری تشدید مغناطیسی عمل‌کردی بیماران آلزایمر مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش کرنل با افزایش بعد فضا و انجام محاسبات در فضای جدید که معادل رابطه‌ی غیرخطی در فضای اولیه است، امکان ارزیابی ارتباطات عمل‌کردی غیرخطی را فراهم می­سازد. برای ساخت گراف­های وزن­دار بدون جهت از توابع کرنل مختلف با پارامترهای گوناگون استفاده شده، سپس ویژگی­های سراسری گراف از جمله درجه، قدرت، طول مسیر مشخصه، ماژولاریتی، جهان کوچک و بهره­وری محاسبه شده و آنالیز آماری غیرپارامتری جایگشتی انجام می­شود. نتایج آنالیز آماری نشان می­دهد که همبستگی به دست آمده از روش کرنل در مقایسه با همبستگی پیرسون تمایز بیش‌تری بین گروه بیمار و کنترل ایجاد کرده که می­تواند به دلیل وجود ارتباطاتی غیرخطی باشد که روش پیرسون قادر به آشکارسازی آن­ها نیست. هم‌چنین در بین توابع کرنل مختلف بیش‌ترین تمایز آماری هنگام استفاده از کرنل چندجمله­ای درجه‌ی سوم حاصل شده است. به منظور حصول اطمینان، از طبقه­بند ماشین بردار پشتیبان با کرنل­های مختلف نیز استفاده شده که بیش‌ترین صحت طبقه‌بندی برابر با 79/0±68/98% به دست آمده است. آنالیز شبکه‌ی حالت پایه نیز با روش کرنل و پیرسون انجام شده که در آن روش کرنل تفاوت آماری معنی­دار بیش‌تری نشان داده است. شایان ذکر است که نواحی آنگولار راست و چپ که جزئی از شبکه‌ی حالت پایه هستند با هیچ کدام از دو روش تمایزی نشان نداده و می­توان نتیجه گرفت که بیماری آلزایمر بر ارتباط عمل‌کردی این نواحی تاثیر چندانی ندارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.34 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

8. طبقه‌بندی افراد الکلی و غیرالکلی مبتنی بر ویژگی‌های فرکانسی و غیرفرکانسی سیگنال مغزی

مریم دوروشی؛ ندا بهزادفر؛ غضنفر شاهقلیان

دوره 14، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 109-119

چکیده

  اثر اصلی، عمده و کوتاه‌مدت مصرف الکل روی سیستم اعصاب مرکزی است. مصرف مشروبات الکلی باعث ایجاد ناتوانی در مغز شده به طوری که مصرف زیاد آن باعث فلج شدن فعالیت­های مغزی، دستگاه تنفس و در نتیجه مرگ می‌شود. در این مقاله به منظور تشخیص مصرف الکل، سیگنال الکتروانسفالوگرام (EEG) 20 فرد شرکت کننده شامل 10 فرد الکلی و 10 فرد کنترل در 64 کانال مورد ...  بیشتر اثر اصلی، عمده و کوتاه‌مدت مصرف الکل روی سیستم اعصاب مرکزی است. مصرف مشروبات الکلی باعث ایجاد ناتوانی در مغز شده به طوری که مصرف زیاد آن باعث فلج شدن فعالیت­های مغزی، دستگاه تنفس و در نتیجه مرگ می‌شود. در این مقاله به منظور تشخیص مصرف الکل، سیگنال الکتروانسفالوگرام (EEG) 20 فرد شرکت کننده شامل 10 فرد الکلی و 10 فرد کنترل در 64 کانال مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تحلیل سیگنال EEG، ویژگی­های فرکانسی و غیرفرکانسی شامل طیف توان زیرباندها، آنتروپی جایگشتی، آنتروپی تقریبی، بعد فراکتال کتز و پتروشن استخراج شده است. برای بررسی تفاوت معنادار بین دو گروه الکل و کنترل از تحلیل آماری و از شاخص دﯾﻮﯾﺲ-ﺑﻮﻟﺪﯾﻦ (DB) برای انتخاب بهترین کانال جهت ایجاد تفکیک بین سیگنال EEG افراد الکلی و کنترل استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که در بین ویژگی­های فرکانسی، توان فرکانسی دومین زیرباند پایین آلفادر افراد الکلی کاهش یافته و با توجه به شاخص DB، کانال CP3 بهترین تفکیک‌پذیری را بین گروه الکل و کنترل داشته است. هم‌چنین در بین ویژگی­های غیرفرکانسی، بعد فراکتال کتز در افراد گروه کنترل افزایش یافته و کانال FP2 بهترین تفکیک‌پذیری را داشته است. در ادامه با استفاده از طبقه­بند k-نزدیک‌ترین همسایه (KNN) با ویژگی­های توان فرکانسی دومین زیرباند پایین آلفا و بعد فراکتال کتز به ترتیب دقت‌های 71% و 93% به دست آمده است. بر اساس نتایج به دست آمده نشان داده شده که بهترین ویژگی‌ تفکیک کننده‌ی دو گروه الکل و کنترل، بعد فراکتال کتز و بهترین کانال FP2 است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 950.04 K

پردازش سیگنال‌های حیاتی

9. استخراج تفاوت‌های معنی‌دار بین گروه‌ مبتلا به اختلال طیف اوتیسم و گروه کنترل با استفاده از آنالیز ارتباطات درون/بین شبکه‌ای مغز در حالت‌های گذرا و با در نظر گرفتن اثر سن و نمره‌ی پاسخ‌دهی اجتماعی

علیرضا طالش جفادیده؛ بابک محمدزاده اصل

دوره 14، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 143-157

چکیده

  اختلال طیف اوتیسم نوعی اختلال عصبی رشدی است که با اختلال در ارتباطات اجتماعی و رفتارهای محدود و تکراری تشخیص داده می‌شود. تصویربرداری تشدید مغناطیسیابزاری غیرتهاجمی و قدرتمند برای بررسی تغییرات در ساختار، عمل‌کرد و متابولیسم مغز کودکان مبتلا به اوتیسم و معرفی نشان‌گرهای زیستی مفید به شمار می­رود. مطالعه‌ی مقایسه­ای بین افراد ...  بیشتر اختلال طیف اوتیسم نوعی اختلال عصبی رشدی است که با اختلال در ارتباطات اجتماعی و رفتارهای محدود و تکراری تشخیص داده می‌شود. تصویربرداری تشدید مغناطیسیابزاری غیرتهاجمی و قدرتمند برای بررسی تغییرات در ساختار، عمل‌کرد و متابولیسم مغز کودکان مبتلا به اوتیسم و معرفی نشان‌گرهای زیستی مفید به شمار می­رود. مطالعه‌ی مقایسه­ای بین افراد مبتلا به اوتیسم و کنترل با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی درک باارزشی از تفاوت در عمل‌کرد مغز فراهم می­کند. امروزه با استفاده از آنالیز ارتباطات عمل‌کردی پویا مشخص شده است که ارتباطات عمل‌کردی مغزی ماهیتی پویا داشته و الگوهایی گذرا (استیت) از خود نشان داده که در طی زمان تکرار می­شوند. در این مطالعه‌ی مقایسه­ای که بین دو گروه مبتلا به اوتیسم و کنترل انجام شده از داده‌های تصویربرداری تشدید مغناطیسی حالت استراحت دانشگاه ایالت سن‌دیگو استفاده شده است تا ارتباطات درون و بین شبکه­ای مغزی و هم‌چنین ارتباط سن و نمرات مربوط به پاسخ­دهی اجتماعی (نمره­ای برای اندازه­گیری خواص اوتیستیکی) با قدرت ارتباطات بین نواحی مورد بررسی قرار داده شود. این اهداف برای تمام استیت‌های آنالیز ارتباطات عمل‌کردی پویا اجرا شده است. افراد مبتلا به اوتیسم، استیتی با ارتباط درون و بین شبکه­ای کم‌تر را بیش‌تر تجربه کرده و هم‌چنین، کاهش جدایی شبکه‌ی مد پیش­فرض از سایر شبکه­های عمل‌کردی به عنوان یک ویژگی رایج در بیش‌تر استیت‌ها پدیدار شده است. برای گروه مبتلا به اوتیسم، با افزایش سن قدرت ارتباط بین شبکه­های بینایی و شنوایی کم‌تر شده است. هم‌چنین در گروه اوتیسم نسبت به کنترل، رابطه‌ی خواص اوتیستیکی با قدرت ارتباطی شبکه­های مخی، شنوایی و بینایی با شبکه‌ی شناختی-کنترلی مثبت­تر شده است. تمام این نتایج بیان‌گر تفاوت­هایی بین ارتباطات بین شبکه­های مغزی دو گروه مبتلا به اوتیسم و کنترل و تاثیر سن بر این تفاوت­ها است که این تفاوت­ها با کمک آنالیز ارتباطات عمل‌کردی پویا بهتر تمیز داده می­شوند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.51 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

10. تشخیص اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی با استفاده از تحلیل نوسان روندزدایی شده‌ی سیگنال EOG

نسرین شعوری

دوره 14، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 159-168

چکیده

  نتایج حاصل از تحقیقات قبلی نشان می­دهد که حرکات چشم افراد مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش­فعالی (ADHD) و افراد سالم با هم متفاوت است. در نتیجه این امکان وجود دارد که بین سیگنال­های الکترواکولوگرام (EOG) دو گروه نیز تفاوت وجود داشته باشد. از این­رو در تحقیق حاضر، سیگنال­های EOG ثبت شده از 30 کودک مبتلا به ADHD و 30 کودک سالم در هنگام انجام ...  بیشتر نتایج حاصل از تحقیقات قبلی نشان می­دهد که حرکات چشم افراد مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش­فعالی (ADHD) و افراد سالم با هم متفاوت است. در نتیجه این امکان وجود دارد که بین سیگنال­های الکترواکولوگرام (EOG) دو گروه نیز تفاوت وجود داشته باشد. از این­رو در تحقیق حاضر، سیگنال­های EOG ثبت شده از 30 کودک مبتلا به ADHD و 30 کودک سالم در هنگام انجام یک فعالیت مرتبط با توجه، مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، نمای مقیاس­بندی سیگنال­های EOG دو گروه محاسبه شده، تفاوت دو گروه با استفاده از آزمون­های آماری بررسی شده و سپس سیگنال­های EOG دو گروه با استفاده از شبکه‌ی Growing Neural Gas طبقه‌بندی شده است. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که نمای مقیاس­بندی سیگنال­های EOG کودکان مبتلا به ADHD در مقایسه با کودکان سالم به صورت معنی­داری بیش‌تر است (001/0p <). این نتیجه نشان می­دهد که طیف توان سیگنال­های EOG کودکان مبتلا به ADHD در مقایسه با کودکان سالم، با شیب بیش‌تری کاهش پیدا می­کند. علاوه بر این، سیگنال­های EOG دو گروه با صحت تشخیص 8/2±22/72% از هم تفکیک شده است. نتایج به دست آمده در این تحقیق می­تواند در طراحی یک دوره‌ی درمانی با بیوفیدبک EOG جهت درمان و یا کاهش علایم افراد مبتلا به ADHD مورد استفاده قرار گیرد.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.06 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

11. ارزیابی ناهنجاری سیستم شنیداری در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با استفاده از پتانسیل‌های وابسته به رویداد مغزی (ERPs)

فرزانه داسار؛ مجید قشونی؛ قاسم صادقی بجستانی

دوره 14، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 13-22

چکیده

  اوتیسم یک بیماری عصبی رشدی شامل اختلال در تعامل و ارتباطات اجتماعی و رفتار تکراری یا کلیشه­ای است. در تعدادی از کودکان مبتلا به اوتیسم (تندکار) میزان حساسیت به تحریک‌های صوتی بسیار بیش‌تر از حد نرمال و در بعضی دیگر از این کودکان (کندکار) این حساسیت کم‌تر از حد نرمال است. هدف پژوهش حاضر ارائه‌ی راه­کاری برای ارزیابی سیستم شنیداری ...  بیشتر اوتیسم یک بیماری عصبی رشدی شامل اختلال در تعامل و ارتباطات اجتماعی و رفتار تکراری یا کلیشه­ای است. در تعدادی از کودکان مبتلا به اوتیسم (تندکار) میزان حساسیت به تحریک‌های صوتی بسیار بیش‌تر از حد نرمال و در بعضی دیگر از این کودکان (کندکار) این حساسیت کم‌تر از حد نرمال است. هدف پژوهش حاضر ارائه‌ی راه­کاری برای ارزیابی سیستم شنیداری کودکان تندکار وکندکار با استفاده از پتانسیل­های وابسته به رویداد مغزی (ERPs) است. سیگنال‌ مغزی از 10 کودک مبتلا به اوتیسم (2 دختر) با میانگین سنی 7/7 سال و انحراف استاندارد 31/2 سال اخذ شده است. به منظور ثبت ERP، 2000 تحریک شنیداری بر اساس الگوی منفی‌گرایی عدم انطباق (MMN) برای شرکت کنندگان پخش شده است. این تحریک‌ها شامل 1600 تحریک استاندارد با فرکانس 1000 هرتز، تحریک انحرافی با فرکانس 1300 هرتز و تحریک نویز با فرکانس‌های 500، 1000، 1500 و 2000 هرتز می­باشد. به منظور تحلیل داده‌ها، 18 ویژگی‌ زمانی در هر سه نوع تحریک (استاندارد، انحرافی و نویز) از مولفه‌های ERP استخراج شده و در نهایت ویژگی‌های معنی­دار برگزیده شده است. بر اساس نتایج حاصل از تحریک‌های انحرافی، افزایش معنی­داری در مجموع ناحیه‌ی مثبت کانال Pz (028/0=p) در گروه تندکار نسبت به گروه کندکار مشاهده شده است. هم‌چنین در تحریک‌های نویز، افزایش معنی­داری در مجموع ناحیه‌ی مثبت کانال C4 (028/0=p) و مجموع ناحیه‌ی مثبت کانال Pz (009/0=p) در گروه کندکار نسبت به گروه تندکار مشاهده شده است. در نتیجه در کودکان مبتلا به اوتیسم تندکار، هنگام مواجهه با صداهای انحرافی، فعالیت نورونی در ناحیه‌ی آهیانه­ای افزایش یافته، اما در کودکان مبتلا به اوتیسم کندکار، هنگام مواجهه با صداهای نویز، افزایش فعالیت نورونی در نواحی مرکزی و آهیانه­ای رخ داده است. بنابراین روش ارائه شده در این مقاله در ارزیابی کودکان طیف اوتیسم از نظر میزان حساسیت به حس شنوایی سودمند است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.28 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

12. پردازش غیرخطی و آنالیز آماری سیگنال‌های EEG در بررسی خوشایندی و علاقه‌مندی به انتخاب یک کالا

سمیه رئیس‌دانا؛ سمانه صفری

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 117-134

چکیده

  در این پژوهش، یک طرح بازاریابی عصبی توسط پردازش سیگنال‌های EEG انجام شده و در آن میزان علاقه‌مندی افراد جامعه به خرید یک کالای تزئینی نسبتا لوکس مورد ارزیابی قرار گرفته است. سیگنال‌های مغزی 24 شرکت کننده در هنگام تماشای تصاویر سنگ‌های زینتی (که بر اساس معیارها و شاخص‌های ارزیابی متداول در امور اقتصادی، دارای مزیت نسبی در صادرات است) ...  بیشتر در این پژوهش، یک طرح بازاریابی عصبی توسط پردازش سیگنال‌های EEG انجام شده و در آن میزان علاقه‌مندی افراد جامعه به خرید یک کالای تزئینی نسبتا لوکس مورد ارزیابی قرار گرفته است. سیگنال‌های مغزی 24 شرکت کننده در هنگام تماشای تصاویر سنگ‌های زینتی (که بر اساس معیارها و شاخص‌های ارزیابی متداول در امور اقتصادی، دارای مزیت نسبی در صادرات است) ثبت و پردازش شده تا اطلاعات معناداری از فعالیت مغزی که درگیر فرایند احساسی/دوست‌داشتن و تصمیم‌گیری/انتخاب است به دست آید. سیگنال‌های ثبت شده در فاز تحریک و انتخاب، برای حذف نویزها و آرتیفکت‌ها در چند مرحله پیش‌پردازش شده‌اند. سپس برای به دست آوردن نواحی فعال مغز هنگام تماشای سنگ‌های ارزشمند، داده‌های 19-کاناله‌ی EEG توسط ابزارهای چندگانه پردازش شده است. نگاشت مغزی و آنالیز منطقه‌ای نشان می‌دهد که فعالیت نواحی اکسیپیتال>فرونتال>لیمبیک بیش از سایر نواحی مغز بوده و هم‌چنین نیم‌کره‌ی چپ بیش از نیم‌کره‌ی راست فعالیت داشته است. در فاز بعدی، ویژگی غیرخطی آنتروپی تقریبی از سیگنال‌ها استخراج شده و از آن برای آموزش شبکه‌ی عصبی-فازی استفاده شده است. شبکه‌ی نوروفازی به عنوان طبقه‌بند اتوماتیک جهت آموزش و پیش‌بینی انتخاب افراد به کار گرفته شده است. نتایج حاصل از این پردازش دارای صحت 25/86% و دقت 4/87% در کلاس‌بندی سه‌گروهه (دو گروه خوشایند و یک گروه ناخوشایند بر حسب انتخاب‌های کابران) می‌باشد. در فاز نهایی، با استفاده از اطلاعات به دست آمده از پرسش‌نامه‌ای که توسط شرکت کنندگان تکمیل شده، بعد از جلسه‌ی ثبت، آنالیز آماری ناخودآگاه و خودآگاه توسط آزمون t، آنالیز واریانس و رگرسیون انجام شده است. نتایج آزمون آماری حاکی از وجود تفاوت معناداری بین شناخت خوشانیدی و ناخوشایندی در انتخاب بین گروه خانم‌ها و آقایان و در انتخاب انواع سنگ‌ها می‌باشد. هم‌چنین با استفاده ازنتایج آزمون آماری، فرضیه‌ی عدم وجود تفاوت معنادار میان انتخاب‌های خودآگاه و ناخودآگاه، مردود شد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.5 MB

بیوالکتریک

13. بهینه‌سازی ضرایب ویولت پیوسته برای مرتب‌سازی اسپایک‌های عصبی

امیر سلیمان‌خانی؛ وحید شالچیان

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 85-96

چکیده

  ثبت خارج‌سلولی فعالیت تک‌نورون‌های مغزی به عنوان روشی پرطرفدار در تحقیقات حوزه‌ی علوم اعصاب و مهندسی توان‌بخشی عصبی شناخته می‌شود. این ثبت‌ها شامل فعالیت تمام نورون‌های اطراف الکترود می‌شود که برای استفاده‌ی بهتر از آن‌ها باید با روش‌های طبقه‌بندی اسپایک به فعالیت تک‌نورون‌ها رسید. بر اساس ویژگی‌های ساختاری نورون، مانند ...  بیشتر ثبت خارج‌سلولی فعالیت تک‌نورون‌های مغزی به عنوان روشی پرطرفدار در تحقیقات حوزه‌ی علوم اعصاب و مهندسی توان‌بخشی عصبی شناخته می‌شود. این ثبت‌ها شامل فعالیت تمام نورون‌های اطراف الکترود می‌شود که برای استفاده‌ی بهتر از آن‌ها باید با روش‌های طبقه‌بندی اسپایک به فعالیت تک‌نورون‌ها رسید. بر اساس ویژگی‌های ساختاری نورون، مانند درخت دندریتی آن و فاصله و جهت ثابتی که نسبت به الکترود ثبت دارد، می‌توان نتیجه گرفت که شکل اسپایک تولیدی آن منحصر به فرد و ثابت است. با این حال انجام طبقه‌بندی پتانسیل عمل‌ها در مقادیر نسبت سیگنال به نویز پایین، همواره با چالش‌هایی همراه است. طبقه‌بندی اسپایک‌های نورونی معمولا شامل سه بخش آشکارسازی، استخراج ویژگی و طبقه‌بندی می‌شود. در این مقاله، روشی بر مبنای بهینه‌سازی ضرایب ویولت پیوسته در مرحله‌ی استخراج ویژگی­ها ارائه شده که در مقادیر نسبت سیگنال به نویز پایین نیز کارایی خوبی دارد. در روش پیشنهادی، بعد از محاسبه‌ی ضرایب ویولت پارامتری‌شده، با استفاده از معیارهای فاصله‌ی اقلیدسی و سطح زیر منحنی مشخصه‌ی عمل‌گر گیرنده در طبقه‌بندی دو گروه، بهترین پارامترها برای افزایش تفکیک‌پذیری ویژگی‌ها انتخاب می‌شوند، به طوری که ابتدا مقیاس مناسب با معیار فاصله‌ی اقلیدسی پیدا شده و در نهایت انتقال زمانی با معیار دوم انتخاب می‌شود. در این پژوهش برای خوشه‌بندی از الگوریتم ساده و در عین حال کارامد k-means استفاده شده است. برای بررسی و ارزیابی روش پیشنهادی از سه مجموعه داده‌ی شبیه‌سازی‌شده استفاده گردید که در 9 حالت مختلف نسبت سیگنال به نویز و با مدل‌سازی نویز زمینه از نویز حقیقی ثبت‌شده تهیه شده بودند. نتایج به دست آمده از مرتب‌سازی داده‌های شبیه‌سازی‌شده نشان داد که بهینه‌سازی پارامترهای تبدیل ویولت پیوسته با روش پیشنهادی می‌تواند در ارتقای کارایی طبقه‌بندی اسپایک‌ها نسبت به روش آنالیز اجزای اصلی، موثر واقع شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.23 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

14. طراحی یک سیستم فازی عمیق مبتنی بر قاعده به منظور تعیین سطح افسردگی

راحله داودی؛ محمدحسن مرادی

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 25-39

چکیده

  افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی عصر حاضر است که تشخیص زودهنگام شدت آن می‌تواند در روند درمان مفید باشد. یکی از روش‌های تشخیص این بیماری، تحلیل اطلاعات حاصل از سیگنال‌های الکتریکی مغزی می‌باشد. در این مقاله، به دنبال تمایز میان سطوح افسردگی با استفاده از تحلیل سیگنال مغزی هستیم. مدل پیشنهادی، سیستم عمیق مبتنی بر قاعده با ...  بیشتر افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی عصر حاضر است که تشخیص زودهنگام شدت آن می‌تواند در روند درمان مفید باشد. یکی از روش‌های تشخیص این بیماری، تحلیل اطلاعات حاصل از سیگنال‌های الکتریکی مغزی می‌باشد. در این مقاله، به دنبال تمایز میان سطوح افسردگی با استفاده از تحلیل سیگنال مغزی هستیم. مدل پیشنهادی، سیستم عمیق مبتنی بر قاعده با استفاده از قابلیت پشته است و تمرکز روی تفسیرپذیری قواعد در کنار دقت بالا می‌باشد. سیستم‌های فازی قابلیت مناسبی را در طبقه‌بندی دادگان پزشکی با عدم قطعیت نشان داده‌اند. افزون بر این، در سال‌های اخیر یادگیری عمیق،  توجه ویژه‌ای را در حوزه‌ی هوش مصنوعی کسب کرده است. در این مقاله به دنبال بهره‌گیری از قابلیت‌های هر دو رویکرد، در قالب یک سیستم فازی عمیق هستیم. سیستم پیشنهادی از یک رویکرد خوشه‌بندی مقاوم  بهره می‌برد که قادر است تعداد خوشه‌های بهینه برای هر لایه را به صورت بدون سرپرست تعیین نماید. در کنار آن، مدل پیشنهادی از یک ساختار سلسله‌مراتبی پشته‌ای بهره می‌برد، به این صورت که قواعد آموزش‌یافته‌ی تفسیرپذیر در لایه‌ی اول را با برچسب‌های زبانی یک‌سان برای تمام ورودی‌ها، به صورت خروجی لایه‌ی اول در کنار ورودی، به لایه‌ی بعد منتقل نماید. وجود خروجی قواعد لایه‌های قبل در فضای ورودی لایه‌های بعد معادل قابلیت اطمینان در سیستم فازی با تالی خطی یا یک سیستم فازی با تالی غیرخطی می‌باشد. دادگان مورد استفاده پس از پیش‌پردازش، استخراج ویژگی‌های زمانی، فرکانسی و غیرخطی نظیر بعد نگاشت بازگشتی و کاهش بعد، به سیستم پیشنهادی ارائه شد. سیستم پیشنهادی با طبقه‌بندهای متداول نظیر شبکه‌ی عصبی، ماشین بردار پشتیبان، بیز ساده، درخت تصمیم و آنالیز افتراقی خطی مقایسه شد. نتایج صحت دادگان تست به دست آمده در 30 تکرار (۴۹.۰۱% در مقابل به ترتیب 32/41 %، 47/40%، 01/40%، 38/38% و 28/40%)، بیان‌گر قابلیت قابل توجه این مدل در تفکیک چهار سطح افسردگی می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.3 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

15. پیاده‌سازی فیلتر ذره‌ای-‌حاشیه‌ای کالمن گسترش‌یافته به‌صورت مجذور مربعات در پردازش سیگنال ECG

حامد داننده حصار؛ مریم محبی

دوره 11، شماره 4 ، بهمن 1396، ، صفحه 275-289

چکیده

  فیلتر ذره‌ای-‌حاشیه‌ای کالمن گسترش‌یافته (MP-EKF)، از جمله روش‌های نوین در پردازش سیگنال الکتروکاردیوگرام (ECG) است که با استفاده از مزیت­های دو نوع فیلتر بیزی ذره‌ای و کالمن گسترش‌یافته (EKF)، می‌تواند با محاسبات کمتری نسبت به فیلترهای ذره­ای متداول، برای تخمین مدل‌های دینامیکی غیرخطی ECG مورد استفاده قرار گیرد. برتری این روش در ...  بیشتر فیلتر ذره‌ای-‌حاشیه‌ای کالمن گسترش‌یافته (MP-EKF)، از جمله روش‌های نوین در پردازش سیگنال الکتروکاردیوگرام (ECG) است که با استفاده از مزیت­های دو نوع فیلتر بیزی ذره‌ای و کالمن گسترش‌یافته (EKF)، می‌تواند با محاسبات کمتری نسبت به فیلترهای ذره­ای متداول، برای تخمین مدل‌های دینامیکی غیرخطی ECG مورد استفاده قرار گیرد. برتری این روش در حذف نویزهای ایستان و غیر ایستان، در مقایسه با سایر روش‌های بیزی مدل­پایه، هم‌چون فیلترهای کالمن گسترش‌یافته و  نرم‌کننده‌ی کالمن گسترش‌یافته (EKS)، اثبات شده است. فیلتر MP-EKF این ظرفیت را دارد که بتوان از آن در سایر مدل‌های دینامیکی ECG که قبلا برای کاربردهایی هم‌چون قطعه‌بندی سیگنال ECG به‌کاررفته‌اند، استفاده شود. اما وجود معادلات کالمن داخل این فیلتر، سبب می‌شود که مشکلات عددی و خطاهای گردسازی معادلات فیلتر کالمن در سیستم‌هایی که دقت و رزولوشن محاسباتی محدودی دارند، گریبان‌گیر MP-EKF نیز بشود. فیلترهای کالمن مجذور مربعات، در مقایسه با فیلترهای کالمن معمولی، مقاومت بیشتری نسبت به خطاهای گردسازی دارند. در این مقاله با الهام گرفتن از این‌گونه فیلترها، برای بالا بردن مقاومت MP-EKF نسبت به خطاهای گردسازی و مشکلات عددی، پیشنهاد می‌شود که MP-EKF به‌صورت مجذور مربعات پیاده شود. اما به دلیل وجود عمل‌گرهای تفریق در برخی از معادلات MP-EKF، نمی‌توان از روش‌های متداول در پیاده‌سازی مجذور مربعات فیلتر کالمن برای فیلتر MP-EKF استفاده نمود. روشی که در این مقاله پیشنهاد می‌شود، روش جدیدی است که با الهام گرفتن از تجزیه‌ی  می‌تواند معادلات MP-EKF را به‌صورت مجذور مربعات پیاده‌سازی کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.8 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

16. تحلیل پاسخ شنوایی ساقه‌ی مغز به هجای گفتاری/دا/ با استفاده از روش چندفراکتالی

مرجان مظفری‌لقا؛ سیدمحمدصادق موحد

دوره 11، شماره 3 ، آبان 1396، ، صفحه 255-264

چکیده

  از ویژگی­های پردازش­های ساقه‌ی مغز، حضور پیچیدگی و تاثیرگذاری عوامل فردی در رمزگذاری اصوات می‌باشد. تشریح این پردازش‌ها بر مبنای تحلیل‌های خطی دشوار بوده و این خود انگیزه‌ای است مبنی بر استفاده از روش­های غیرخطی که قادر به تحلیل مناسب­تر سیگنال­های غیرمانا هستند. هدف این تحقیق، بررسی رفتار ساقه‌ی مغز در پاسخ به تحریک ...  بیشتر از ویژگی­های پردازش­های ساقه‌ی مغز، حضور پیچیدگی و تاثیرگذاری عوامل فردی در رمزگذاری اصوات می‌باشد. تشریح این پردازش‌ها بر مبنای تحلیل‌های خطی دشوار بوده و این خود انگیزه‌ای است مبنی بر استفاده از روش­های غیرخطی که قادر به تحلیل مناسب­تر سیگنال­های غیرمانا هستند. هدف این تحقیق، بررسی رفتار ساقه‌ی مغز در پاسخ به تحریک شنوایی هجای گفتاری /دا/ (s-ABR)، با استفاده از تحلیل چندفراکتالی MFDFA)) به همراه روش­های تحلیل روندزدایی، شامل تجزیه به مقادیر تکین (SVD)، روش تطبیقی (AD) و روش تجزیه به مدهای تجربی (EMD) می‌باشد. در این تحلیل، پس از ثبت پاسخ­های شنوایی ساقه‌ی مغز برانگیخته شده با هجای ساختگی /دا/ در 40 فرد بزرگ‌سال هنجار با میانگین سنی 22 سال، تحلیل MFDFA روی سیگنال، جهت ارزیابی تغییرات پیچیدگی و چندمقیاسی آن‌ها انجام می‌شود. هم‌چنین، به‌منظور روندزدایی بهینه از سیگنال، ابتدا روش­های SVD، AD و EMD روی داده‌های ورودی اعمال می‌شود. با محاسبه‌ی تابع افت‌وخیز و ارزیابی رفتار مقیاسی، نماهای مقیاسی مانند نمای هارست تعمیم‌یافته و طیف تکینگی تعیین می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که در مقیاس­های کوچک، سیگنال دارای خاصیت نامانایی است. اما در مقیاس­های بزرگ، ویژگی سیستم توسط روند کنترل می‌شود. تمام نمونه­های مورد بررسی در مقیاس  میلی‌ثانیه، دارای تغییر رفتاری در تابع افت‌وخیز هستند که معادل با روند تناوبی غالب است. متوسط نمای هارست تعمیم‌یافته‌ی محاسبه‌شده توسط این روش در مقیاس‌های کوچک، یعنی  میلی‌ثانیه، برابر با  در 68 درصد تراز تطابق است. وابستگی  به ، نشان می­دهد که سیگنال s-ABR خاصیت چندفراکتالی دارد، که غالبا به دلیل همبستگی­ها است. پهنای طیف تکینگی، که معیاری از پیچیدگی سیگنال است، برای داده‌های مورد استفاده به طور میانگین برابر با  در تراز اطمینان  است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.09 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

17. ارزیابی روش هم‌گامی فاز با استفاده از مقدار قفل‌شدگی فاز در آزمایش بینایی تمایز رنگ

سعیده داودی؛ محمدرضا دلیری

دوره 11، شماره 3 ، آبان 1396، ، صفحه 265-273

چکیده

  تنوع وظایف مغز نشان می‌دهد که تعامل بین فعالیت نوسانی در باندهای فرکانسی مختلف، مکانیزم‌های کلی ارتباط عصبی را شکل می‌دهد. روشی که اخیرا برای کدگذاری اطلاعات در مغز مورد استفاده قرار می­گیرد، روش­ هم‌گامی فاز می‌باشد، که به فرایندی اطلاق می­شود که از طریق آن دو یا چند سیگنال چرخه‌ای، با نوسان تکراری از زاویه‌های فاز نسبی ...  بیشتر تنوع وظایف مغز نشان می‌دهد که تعامل بین فعالیت نوسانی در باندهای فرکانسی مختلف، مکانیزم‌های کلی ارتباط عصبی را شکل می‌دهد. روشی که اخیرا برای کدگذاری اطلاعات در مغز مورد استفاده قرار می­گیرد، روش­ هم‌گامی فاز می‌باشد، که به فرایندی اطلاق می­شود که از طریق آن دو یا چند سیگنال چرخه‌ای، با نوسان تکراری از زاویه‌های فاز نسبی نوسان می‌کنند. برخی مطالعات، نقش محوری هم‌گامی فاز را در آزمایش­های شناختی نشان داده‌اند. در این مقاله، ما نقش این معیار را در یک وظیفه‌ی جدید بینایی تمایز رنگ بررسی کرده‌ایم. بدین منظور، سیگنال الکتروانسفالوگرافی را برای 15 سوژه، در طی وظیفه‌ی بینایی تمایز رنگ جمع‌آوری نموده‌ایم. سپس، از الگوریتم یادگیری ماشین، ماشین بردار پشتیبان، استفاده شد تا توانایی معیار هم‌گامی فاز در تمایز دو حالت، یعنی تفکیک دو رنگ آبی و نارنجی،  در وظیفه‌ی بینایی مورد نظر مشخص گردد. نتایج نشان می­دهد که این معیار با دقت کلاس­بندی 75%  می­تواند در طبقه‌بندی دو حالت مختلف در وظیفه‌ی بینایی مورد استفاده قرار گیرد. هم‌چنین، باندهای فرکانسی موثر و الکترودهایی که موثرترین ویژگی­ها از آن­ها استخراج شده­اند، نشان داده شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 849.54 K

پردازش سیگنال‌های حیاتی

18. تشخیص زودهنگام مرگ ناگهانی قلبی با استفاده از پردازش سیگنال قلبی و فیلتر کالمن تعمیم‌یافته

فرین کهربا؛ مریم محبی؛ حامد داننده حصار

دوره 11، شماره 2 ، مرداد 1396، ، صفحه 187-199

چکیده

  مرگ ناگهانی قلبی یکی از مهم­ترین عوامل مرگ و میر در جهان به شمار رفته، و در بین مرگ­های ناشی از بیماری­های قلبی سهم عمده­ای را به خود اختصاص می­دهد. یکی از راه­های کاهش آمار مرگ ناشی از این دسته از بیماری­ها، تشخیص به موقع وقوع ناهنجاری‌های خطرناک قلبی است. اساس این تحقیق بر این باور استوار است که ناهنجاری­های مخاطره­آمیز ...  بیشتر مرگ ناگهانی قلبی یکی از مهم­ترین عوامل مرگ و میر در جهان به شمار رفته، و در بین مرگ­های ناشی از بیماری­های قلبی سهم عمده­ای را به خود اختصاص می­دهد. یکی از راه­های کاهش آمار مرگ ناشی از این دسته از بیماری­ها، تشخیص به موقع وقوع ناهنجاری‌های خطرناک قلبی است. اساس این تحقیق بر این باور استوار است که ناهنجاری­های مخاطره­آمیز قلبی به صورت ناگهانی رخ نمی­دهند، بلکه دقایقی قبل از وقوعشان، علائم و یا اختلالات پیش­زمینه­ای به وجود می‌آید که حاکی از وقوع آن‌ها است. هدف این مقاله، بررسی و مدل­سازی سیگنال­های قلبی با استفاده از فیلتر کالمن تعمیم­یافته، بر اساس مدل دینامیکی غیرخطی برای آشکارسازی ناهنجاری­های پیش‌زمینه­ای و معرفی یک اندیس برای تشخیص زودهنگام مرگ ناگهانی قلبی می­باشد. در روی‌کرد ارائه شده، از نسخه­ی قطبی مدل دینامیکی غیرخطی سیگنال قلب مک‌شری استفاده می­شود. در این مدل غیرخطی، هر ضربان از سیگنال الکتروکاردیوگرام به صورت مجموعه‌ای از موجک­های گوسی بیان می شود. در الگوریتم پیشنهادی این مقاله، ابتدا مدل دینامیکی قلب با افزودن معادلات خودبازگشتی مربوط به پارامترهای مدل، اصلاح شده و سپس یک فیلتر کالمن تعمیم‌یافته، از آن مدل برای پردازش سیگنال قلبی استفاده می­کند. در گام بعد، یک الگوریتم ابتکاری بر اساس ساختار پیشنهادی و با استفاده از نظارت بر سیگنال وفاداری (که تابعی از سیگنال نوآوری فیلتر کالمن است)، به تشخیص ناهنجاری­های موجود قبل از وقوع مرگ ناگهانی قلبی می‌پردازد. روش ارائه شده، روی سیگنال­های قلبی گرفته شده از 20 فرد مبتلا به مرگ ناگهانی قلبی (گروه تست) و هم‌چنین 18 فرد نرمال (گروه کنترل) موجود در پایگاه­های داده‌ی فیزیونت ارزیابی شده است. نتایج به دست آمده حاکی از تغییر رفتار سیگنال وفاداری قبل از وقوع مرگ ناگهانی قلبی است. نتایج اعمال این الگوریتم روی20 فرد بیمار موجود در پایگاه داده­ی  "مرگ ناگهانی قلبی هولتر" فیزیونت نشان داده است که شاخص استخراج شده قادر است  17 مورد از 20 حمله را قبل از وقوع تشخیص دهد و  دقتی در حدود 85 % داشته باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.17 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

19. شکل‌دهندة پرتو تمام‌وفقی سریع بهبود‌یافته برای مکان‌یابی فعالیت‌های کوتاه‌مدت مغزی

علیرضا طالش جفادیده؛ بابک محمدزاده اصل

دوره 10، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 347-359

چکیده

  در مکان‌یابی فعالیت مغز از روی سیگنال EEG یا MEG، روش­های مبتنی بر شکل­دهندة پرتوی وفقی کمینه واریانس، به‌دلیل رزولوشن بالا، کاربرد گسترده­ای دارند. متأسفانه، این روش­ها به‌دلیل استفاده از وارون ماتریس کوواریانس داده، اغلب زمانی که تعداد لحظات نمونه­برداری در مقایسه با تعداد گیرنده­ها کم است، با شکست مواجه می­شوند. این ...  بیشتر در مکان‌یابی فعالیت مغز از روی سیگنال EEG یا MEG، روش­های مبتنی بر شکل­دهندة پرتوی وفقی کمینه واریانس، به‌دلیل رزولوشن بالا، کاربرد گسترده­ای دارند. متأسفانه، این روش­ها به‌دلیل استفاده از وارون ماتریس کوواریانس داده، اغلب زمانی که تعداد لحظات نمونه­برداری در مقایسه با تعداد گیرنده­ها کم است، با شکست مواجه می­شوند. این اتفاق، به‌خصوص برای داده­های حاصل از پتانسیل­های برانگیخته رخ می‌دهد. برای حل مشکل، روشی به نام تمام‌وفقی سریع (FFA) پیشنهاد شد، که یک روش چند‌مرحله­ای وفقی با الهام از ساختار پروانه­ای تبدیل فوریه (FFT) بوده و تعداد نمونه­های لازم برای مکان­یابی را به مقدار قابل‌توجهی کاهش می­دهد. از سوی دیگر، حساسیت زیاد این روش به توالی تقسیم داده و عملکرد ضعیف آن در SNRهای پایین، استفاده از آن را برای مکان­یابی فعالیت­های کوتاه­مدت مغزی با تردید همراه کرده است. در این مقاله، یک مرحلة پیش­پردازشی برای بهبود عملکرد FFA ارائه می­شود که در آن،  مغز به نواحی مجزا تقسیم و پایه­های هر ناحیه تعیین شده و با استفاده از این پایه‌ها، دادة هر ناحیه به‌دست می­آید. در ادامه، الگوریتم FFA روی دادة به‌دست آمده، اعمال می­شود. برای اثبات عملکرد روش ارائه‌شده، از داده­های شبیه­سازی ERP و دادة واقعی ERF استفاده شد. در تمام شبیه­سازی‌ها، FFA بهبود‌یافته، عملکرد بهتری از لحاظ شعاع پراکندگی (بهبود در حدود 4-9 میلی‌متر) و خطای مکان­یابی (بهبود در حدود 2-10 میلی‌متر) در مقایسه با روش FFA از خود نشان داد. همچنین روش پیشنهادی، رزولوشن بهتری در مکان­یابی داده واقعی ERF نشان داد. این نکته نیز مهم است که روش پیشنهادی، حساسیت کمتری نسبت به توالی تقسیم داده دارد. نتایج هر دو دادة شبیه­سازی و واقعی نشان می­دهد، که می­توان از FFA بهبود‌یافته به‌عنوان روشی مطمئن برای مکان­یابی فعالیت­های کوتاه‌مدت مغزی استفاده کرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.01 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

20. تشخیص تومور مغزی با استفاده از ویژگی‌های خطی و غیرخطی سیگنال‌های الکتروانسفالوگرام

زهرا تابان‌فر؛ سیدمحمد فیروزآبادی؛ زینب شنکائی؛ گیو شریفی؛ کامبیز نوین؛ آناهیتا ذوقی

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 211-221

چکیده

  در پژوهش حاضر، سیگنال­های الکتروانسفالوگرام بیماران مبتلا به تومور مغزی و افراد سالم را برای مطالعة تغییرات ناشی از بروز تومور مغزی در سیگنال­های مغزی و در‌نهایت امکان­سنجی تشخیص این بیماری توسط سیگنال­های EEG، بررسی کرده‌ایم. برای این منظور از داده‌های EEG ثبت­شده از چهار کانال F3، F4، T3 و T4 برای پنج فرد مبتلا به تومور مغزی ...  بیشتر در پژوهش حاضر، سیگنال­های الکتروانسفالوگرام بیماران مبتلا به تومور مغزی و افراد سالم را برای مطالعة تغییرات ناشی از بروز تومور مغزی در سیگنال­های مغزی و در‌نهایت امکان­سنجی تشخیص این بیماری توسط سیگنال­های EEG، بررسی کرده‌ایم. برای این منظور از داده‌های EEG ثبت­شده از چهار کانال F3، F4، T3 و T4 برای پنج فرد مبتلا به تومور مغزی و چهار فرد سالم، استفاده شده است. پس از پیش‌‌پردازش، ویژگی­های خطی زمانی و طیف فرکانسی و ویژگی­های غیرخطی بُعد فرکتال و آنتروپی، استخراج شد. سپس تمایزپذیری میان دو گروه، با استفاده از اندیس دیویس-بولدین، طبقه‌بندی خطی LDA، غیرخطی KNN و SVM بررسی شد. بر‌اساس مقادیر به‌دست‌آمده برای اندیس دیویس-بولدین در وضعیت استراحت ذهنی چشم­بسته، ویژگی­های RMS، توان مطلق باند تتا، آنتروپی ­نمونه و آنتروپی تقریبی و در وضعیت استراحت ذهنی چشم­باز، ویژگی­های RMS و توان مطلق باند تتا، بیشترین تمایزپذیری را میان دو گروه سالم و بیمار نشان دادند. در این مرحله، طبقه­بندی دو گروه سالم و بیمار با استفاده از تک­ویژگی­ها انجام شد، که بهترین صحت طبقه­بندی مربوط به ویژگی RMS در حالت استراحت ذهنی چشم­بسته و 88.89% به‌دست آمد. این موضوع نشان­دهندة این است که ویژگی خطی RMS در افراد سالم و مبتلایان به تومور مغزی، تمایز خوبی ایجاد می­کند. در پایان نیز برای دو حالت استراحت ذهنی چشم­بسته و چشم­باز و با استفاده از تمامی ویژگی­های منتخب، طبقه‌بندی انجام شد. با توجه به نتایج، بیشترین صحت طبقه­بندی 82.54% با استفاده از ویژگی­های برتر RMS، توان مطلق باند تتا، آنتروپی ­نمونه و آنتروپی تقریبی در حالت استراحت ذهنی چشم­بسته، به‌دست آمد. با توجه به نتایج مشاهده می­شود که ویژگی­های خطی، قابلیت خوبی برای جداسازی سیگنال­های EEG افراد سالم و بیماران مبتلا به تومور مغزی دارند، که می‌توان از آنها، به‌دلیل سادگی و بار محاسباتی کم، برای تشخیص برخط بیماری تومور مغزی، به‌خصوص در آزمون­های دوره­ای غربالگری، استفاده کرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.3 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

21. یک روش ترکیبی جدید برای حذف آرتیفکت EOG از سیگنال EEG با استفاده از CCA و RLS

مریم توکلی نجف آبادی؛ وحید ابوطالبی؛ فرزانه شایق بروجنی

دوره 10، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 1-10

چکیده

  هدف این مقاله، ارزیابی روش ترکیبی آنالیز همبستگی کانونی- فیلتر تطبیقی حداقل مربعات بازگشتی (CCA-RLS) در حذف آرتیفکت چشمی (EOG) از سیگنال مغزی (EEG) و مقایسة آن با روش‏های آنالیز مؤلفه‏های مستقل (ICA)، آنالیز همبستگی کانونی(CCA)، فیلتر تطبیقی حداقل مربعات بازگشتی (RLS) و روش ترکیبی ICA-RLS است. برای این منظور، بعد از تجزیة سیگنال نویزی توسط CCA، مؤلفة ...  بیشتر هدف این مقاله، ارزیابی روش ترکیبی آنالیز همبستگی کانونی- فیلتر تطبیقی حداقل مربعات بازگشتی (CCA-RLS) در حذف آرتیفکت چشمی (EOG) از سیگنال مغزی (EEG) و مقایسة آن با روش‏های آنالیز مؤلفه‏های مستقل (ICA)، آنالیز همبستگی کانونی(CCA)، فیلتر تطبیقی حداقل مربعات بازگشتی (RLS) و روش ترکیبی ICA-RLS است. برای این منظور، بعد از تجزیة سیگنال نویزی توسط CCA، مؤلفة شامل آرتیفکت EOG با محاسبة مقدار کرتوزیس شناسایی شده و با استفاده از فیلتر RLS، فیلتر شد؛ سپس با ترکیب مؤلفه‏ها، سیگنال حذف نویز­شده بازسازی شد. برای مقایسة کمّی روش‏ها از دو معیار ارزیابی میانگین مجذور مربعات خطا (MSE) و نسبت سیگنال به نویز (SNR) برای داده­های شبیه‏سازی شده استفاده­شده است. متوسط مقادیر MSE وSNR برای 5 نفر در 4 کانال مختلف محاسبه شد. داده­های استفاده­شده از مجموعه داده­های مسابقات BCI2008 انتخاب شدند. با توجه به نتایج به‏دست آمده، روش ترکیبی پیشنهادی CCA-RLS ، عملکرد بهتری نسبت به سایر روش‏های استفاده­شده در این مقاله دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 940.2 K

پردازش سیگنال‌های حیاتی

22. بررسی ارتباطات مغزی مؤثر به روش تابع انتقال جهت‌دار برای ترکیب‌های مختلف توجه و هوشیاری بر‌اساس سیگنال EEG

معصومه رحیمی؛ محمد حسن مرادی؛ فرناز قاسمی

دوره 10، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 59-68

چکیده

  هدف این مقاله، بررسی ارتباطات مؤثر مغزی بر‌اساس روش تابع انتقال جهت­دار (DTF) است. این ارتباطات برای داده­های ثبت‌شده، از ترکیب حالت­های توجه و هوشیاری، که چهار دستة توجه-هوشیاری، توجه-عدم هوشیاری، عدم توجه-هوشیاری و عدم توجه-عدم هوشیاری را ایجاد کرده­اند، به‌دست آمدند. از روی ماتریس­های به‌دست­آمده برای هر دسته، شاخص­هایی ...  بیشتر هدف این مقاله، بررسی ارتباطات مؤثر مغزی بر‌اساس روش تابع انتقال جهت­دار (DTF) است. این ارتباطات برای داده­های ثبت‌شده، از ترکیب حالت­های توجه و هوشیاری، که چهار دستة توجه-هوشیاری، توجه-عدم هوشیاری، عدم توجه-هوشیاری و عدم توجه-عدم هوشیاری را ایجاد کرده­اند، به‌دست آمدند. از روی ماتریس­های به‌دست­آمده برای هر دسته، شاخص­هایی مرسوم در حوزة DTF، معرفی و محاسبه شدند. سپس شاخص­های این چهار دسته، برای بررسی وجود اختلاف معنادار از نظر ارتباطات مؤثر، با یکدیگر مقایسه شدند. برای به‌دست آوردن روابط علّی خطی میان کانال‌ها به روش DTF، از مدل خود‌کاهشی چندمتغیره استفاده شد. برای بررسی دقیق­تر، سیگنال­ها به چهار باند فرکانسی پایه تقسیم شده و با آزمون اندازه­های تکراری دوطرفه، وجود اختلاف معنادار در دسته­ها و باندها بررسی شد. براساس نتایج، از 12 شاخص به‌‌دست‌آمده، دو شاخص  و  به تنهایی قادر به نمایش تمایز میان 5 حالت از 6 حالت ممکن از ترکیبات دوتایی دسته­ها هستند. تنها حالتی که هیچ کدام از شاخص­ها، تفاوت معناداری برای آن نشان ندادند، حالت عدم توجه-هوشیاری و عدم توجه-عدم هوشیاری بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 903 K

پردازش سیگنال‌های حیاتی

23. تشخیص وفقی وقوع بیماری نقص بین بطنی قلب: مدلی خودکار با امکان آنالیز از طریق سیگنال‌های صوتی قلب

علیرضا رضائی؛ سارا بلباسی

دوره 10، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 69-83

چکیده

  در مقاله حال حاضر، با آنالیز سیگنال­های صوتی قلب به طراحی الگوریتمی ترکیبی پرداخته شده که متشکل از استخراج ویژگی بر اساس تکنیک آشوب، کاهش ابعاد توسط آنالیز اجزای اصلی و دسته بندی خروجی­ها با اتکاء بر شبکه­های عصبی-فازی تطبیقی می­باشد. عدم قطعیت و خطای بالا در تشخیص روزنه بین بطنی از عدیده مشکلات روش­های پیشین است که در این ...  بیشتر در مقاله حال حاضر، با آنالیز سیگنال­های صوتی قلب به طراحی الگوریتمی ترکیبی پرداخته شده که متشکل از استخراج ویژگی بر اساس تکنیک آشوب، کاهش ابعاد توسط آنالیز اجزای اصلی و دسته بندی خروجی­ها با اتکاء بر شبکه­های عصبی-فازی تطبیقی می­باشد. عدم قطعیت و خطای بالا در تشخیص روزنه بین بطنی از عدیده مشکلات روش­های پیشین است که در این زمینه مطرح بوده و به سبب اهمیت تشخیص خودکار این عارضه قلبی، نیاز است تا طراحی وفقی و به دور از بروز خطا باشد.  انتقال فضای ویژگی­ها با نگاشت آنها توسط الگوریتم آنالیز اجزای اصلی در دو گام، با انتخاب تعداد 18 تا 25 ویژگی از میان حدود 50 ویژگی استخراج شده، ورودی طبقه­بندی پیشنهادی را می­سازد. طبقه بند پیشنهادی، سیستم شبکه عصبی فازی تطبیقی با امکان پیش­بینی بروز بیماری قلبی است که با ورود داده­ها، در تعداد تکرارهای محدود در سطح قابل قبولی خروجی­ها را پیش­بینی می­نماید. داده­ها از پایگاه دادهUmichدانشگاهمیشیگاندریافت شده و شامل نمونه­های از بیماری روزنه بین بطنی است. نسبت تقسیم داده­ها در مرحله یادگیری و آزمایش، 9/0 به 1/0 (ارزیابی متقاطع) است و از شیوه اعتبارسنجی K-fold استفاده شده است. محاسبه معیارهایی چون دقت، حساسیت و نیز عدم قطعیت توسط مفهوم آنتروپی در الگوریتم ترکیبی حاکی از عملکرد مناسب روش پیشنهادی است. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.11 MB

پردازش سیگنال‌های حیاتی

24. آشکارسازی مولفة P300 سیگنال مغزی با استفاده از الگوی زمانی مشترک وزن‌دار

فرشته سلیمیان ریزی؛ وحید ابوطالبی؛ محمدتقی صادقی

دوره 9، شماره 4 ، بهمن 1394، ، صفحه 387-397

چکیده

  آشکارسازی پتانسیل‌های وابسته به رخداد، یک پیش‌نیاز مهم در سیستم‌های واسط مغز و کامپیوتر (BCI) مبتنی بر ERP است. برای افزایش درصد صحت طبقه‌بندی در این سیستم‌ها، از روش‌های فیلتر‌ینگ مختلفی استفاده می‌شود تا نرخ سیگنال به نویز بهبود یابد و در نتیجه تشخیص و طبقه‌بندی پتانسیل‌های وابسته به رخداد آسان شود. پیش از این، عملکرد فیلترهای ...  بیشتر آشکارسازی پتانسیل‌های وابسته به رخداد، یک پیش‌نیاز مهم در سیستم‌های واسط مغز و کامپیوتر (BCI) مبتنی بر ERP است. برای افزایش درصد صحت طبقه‌بندی در این سیستم‌ها، از روش‌های فیلتر‌ینگ مختلفی استفاده می‌شود تا نرخ سیگنال به نویز بهبود یابد و در نتیجه تشخیص و طبقه‌بندی پتانسیل‌های وابسته به رخداد آسان شود. پیش از این، عملکرد فیلترهای الگوی مکانی مشترک (CSP) و الگوی زمانی مشترک (CTP) که به‌ترتیب فیلتر‌های مکانی و زمانی هستند، در آشکارسازی مولفة P300 بررسی شده ‌است. در این روش‌ها، فیلترها به صورتی آموزش داده می‌شوند که واریانس یک کلاس، بیشینه شده و واریانس کلاس دیگر به‌طور همزمان کمینه شود. نتایج نشان داده است که در سیستم‌ P300Speller، عملکرد فیلترهای زمانی CTP بهتر از فیلترهای مکانی CSP است. در این مطالعه برای بهبود عملکرد روش CTP، الگوریتم ترکیبی الگوی زمانی مشترک وزن‌دار (WCTP) پیشنهاد شده است. در این روش به هر دسته ویژگی، وزنی متناسب با اهمیت مقادیر ویژه مربوطه داده می‌شود. در واقع در این روش، ویژگی‌های تولیدی توسط فیلترهای ابتدایی و انتهایی CTP وزن بیشتری در تصمیم‌گیری دارند. در روش ترکیبی به‌کار رفته در این الگوریتم، از طبقه‌بندی‌ کننده‌های LDA استفاده شده است.  با توجه به آزمایش‌های انجام شده روی دو نمونة مورد بررسی و با 5 ثبت میانگین‌گیری شده، دسته ویژگی به‌دست آمده توسط WCTP با میانگین درصد صحت طبقه‌بندی 2/90 بهترین عملکرد را از خود نشان داد که نشانگر بهبود تقریباً 4 درصدی نسبت به CTP است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1001.72 K

پردازش سیگنال‌های حیاتی

25. تشخیص همزمانی فاز در سیگنال‌های EEG نوزادان با استفاده از روش اطلاعات متقابل

سارا محمدی؛ قاسم عازمی

دوره 9، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 215-227

چکیده

  یکی از مهم‌ترین اختلالات سیگنال‌های EEG نوزادان، همزمان نبودن کانال‌ها است. مطالعات بالینی نشان­داده است که این امر می‌تواند به نتایج عصبی و جسمی نامطلوبی در بزرگسالی منجر شود. هدف اصلی این مقاله، معرفی روشی جدید برای تشخیص خودکار همزمانی فاز در سیگنال‌های EEG چندکانالة نوزادان است. در روش پیشنهادی، ابتدا فاز لحظه‌ای هر کانال ...  بیشتر یکی از مهم‌ترین اختلالات سیگنال‌های EEG نوزادان، همزمان نبودن کانال‌ها است. مطالعات بالینی نشان­داده است که این امر می‌تواند به نتایج عصبی و جسمی نامطلوبی در بزرگسالی منجر شود. هدف اصلی این مقاله، معرفی روشی جدید برای تشخیص خودکار همزمانی فاز در سیگنال‌های EEG چندکانالة نوزادان است. در روش پیشنهادی، ابتدا فاز لحظه‌ای هر کانال از سیگنال EEG نوزاد با استفاده از تبدیل هیلبرت برآوردشده است. به­دلیل چند­جزئی بودن سیگنال‌های EEG، اجزای سیگنال قبل از استخراج فاز لحظه‌ای با استفاده از مجموعه‌ای از فیلترهای میان‌گذر روی باندهای فرکانسی EEG، به­دست می­آیند. سپس با استفاده از معیاری مبتنی­بر اطلاعات متقابل بین فازهای لحظه‌ای مولفه‌های به­دست­آمده، هم­زمانی کانال‌های مختلف در سیگنال به­طور کمّی اندازه‌گیری می‌شود. در ادامه، از روش پیشنهادی در این مقاله برای بررسی هم­زمانی کانال‌های سیگنال‌های EEG نوزادان در دوره‌های تشنجی-غیرتشنجی و الگوهای B-S استفاده می‌شود. از منحنی ROC برای نمایش عملکرد روش پیشنهادی استفاده­شده است.همچنین عملکرد روش پیشنهادی با روش مبتنی­بر کواینتگریشن مقایسه­شده است. نتایج به­دست­آمده از تحلیل سیگنال‌های EEG پنج نوزاد نشان می‌دهند که روش پیشنهادی عملکرد بهتری در اندازه‌گیری هم­زمانی فاز تعمیم‌یافته نسبت به روش‌های موجود دارد. همچنین با توجه به نتایج، مقدار هم­زمانی فاز تعمیم‌یافته در طول هر دو دورة تشنجی و غیرتشنجی بزرگ‌تر از صفر است که این نتیجه نشان­دهندة وجود اتصالاتی در نیم‌کره‌های مغز نوزادان در هر دو حالت است. همچنین نتایج نشان می‌دهند که دوره‌های تشنجی نسبت به دوره‌های غیرتشنجی هم­زمان‌تر هستند. از بررسی هم­زمانی فاز در الگوهای B-S مشاهده می‌شود که دوره‌های Burst هم­زمان‌تر از دوره‌های Suppression هستند و در هردو حالت، هم­زمانی فاز وجود دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.11 MB