TY - JOUR ID - 36206 TI - ارائه‌ی یک مدل رشد تومور ناهمگون با اثر سلول‌های موثر ایمنی بر اساس اتوماتای سلولی: بررسی مدل از نقطه‌نظر درمانی JO - نشریه‌ی علمی مهندسی پزشکی زیستی JA - IJBME LA - fa SN - 5869-2008 AU - پورحسن‌زاده, فاطمه AU - سبزپوشان, سید حجت AU - نوزادمکوندی, دانیال AD - دانشجوی دکتری، گروه بیوالکتریک، دانشکده‌ی مهندسی برق، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران AD - استادیار، گروه بیوالکتریک، دانشکده‌ی مهندسی برق، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران AD - دانشجوی دکتری بیوالکتریک، گروه بیوالکتریک، دانشکده‌ی مهندسی برق، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 13 IS - 2 SP - 159 EP - 175 KW - مدل‌سازی رشد تومور ناهمگون KW - اتوماتای سلولی KW - سلول‌های موثر ایمنی DO - 10.22041/ijbme.2019.107536.1478 N2 - سرطان یکی از عوامل اصلی مرگ در دنیای امروز است. مدل‌های ریاضی و کامپیوتری می­تواند به محققان در درک بهتر این بیماری و بهبود روش‌های درمانی فعلی کمک کند. مدل‌های جدید ارائه شده ممکن است به معرفی روش‌های درمانی جدیدی منجر شود. در این مقاله، یک مدل اتوماتای سلولی شبکه‌ی مربعی از رشد تومور جامد، بدون رگ و ناهمگون با در نظرگرفتن اثر سیستم ایمنی ارائه شده است. در نظر گرفتن توام ناهمگونی زمانی و مکانی در فرایند رشد که در بسیاری از مدل‌ها در نظر گرفته نشده، یکی از نوآوری‌های این مدل است. علاوه بر اندرکنش سلول سالم-تومور، هر سلول تومور در شبکه­ی مدل می‌تواند با سلول‌های ایمنی در همسایگی خود نیز اندرکنش داشته باشد. فرار و حتی نجات سلول توموری از سلول­های ایمنی و در نظر گرفتن مدلی ساده برای نمایش اثر فراخوانی سیستم­های ایمنی به بافت مورد مطالعه، از دیگر نوآوری‌های این مقاله به شمار می‌رود. در این تحقیق، قوانین تغییر حالات هر سلول با استفاده از مدلی تصادفی تعریف شده است. شبیه‌سازی‌ها در این مقاله برای دو حالت با/بدون در نظر گرفتن سیستم ایمنی انجام شده است. علاوه بر نمایش گرافیکی دوبعدی رشد، پارامترهای کسر رشد و کسر نکروتیک به عنوان خروجی­های مدل در نظر گرفته شده است. شبیه­سازی‌ها نشان می­دهد که مدل با ساختار ناهمگون، نتایج سازگارتری با  بیولوژی سرطان داشته و با داده‌های تجربی انطباق بیش‌تری دارد. هم‌چنین شبیه­سازی­ها نشان می­دهد که تعداد سلول­های موثر ایمنی با دینامیکی مشابه سلول­های توموری افزایش می­یابد. در این مقاله هم‌چنین به مقایسه‌ی نتایج حاصل از شبیه­سازی­­ها با نتایج مطرح شده در مراجع و بررسی تاثیر پارامترهای مدل در مراحل مختلف رشد از نقطه‌نظر درمانی پرداخته­ شده است. UR - https://www.ijbme.org/article_36206.html L1 - https://www.ijbme.org/article_36206_e364654a0ce6170d9651066c4c1ef0d0.pdf ER -